Wednesday

Zork: The Great Underground Empire

Το Λευκό Σπίτι και τα Αραχνιασμένα Ντουλάπια
(Αρχική δημοσίευση: Οκτώβριος 2001, Computer Games Magazine #16)

Φυλλομετρούσα το παλιό μου λεξικό, εκείνο με τις κιτρινισμένες σελίδες και τη μυρωδιά του παλιού χαρτιού, απλά ψάχνοντας λέξεις, απολαμβάνοντας τον πλούτο της γλώσσας μας. Είναι μια από τις πιο απλές αλλά ταυτόχρονα από τις πιο ανεκτίμητες εμπειρίες στη ζωή…η συντροφιά ενός βιβλίου: δεν λεω- ωραία και πρακτικά τα αρχεία PDF, DOC και TXT αλλά τίποτα ποτέ στον κόσμο δεν θα ξεπεράσει την αίσθηση του γερασμένου και πορώδους χαρτιού στις άκρες των δακτύλων μου. Καθώς λοιπόν ταξιδεύω, τα μάτια μου σταματούν ξαφνικά πάνω σε μια μικρή και κοφτή λέξη- έτσι, χωρίς λόγο:

text [tekst] ουσ.: κείμενο, γραπτό, χωρίο

Θαυμάζω για λίγο τη λέξη, χαμογελάω λίγο καθώς σκέφτομαι τους κόσμους που μπορεί να κρύβονται μέσα σε τέσσερα γράμματα και συνεχίζω την άσκοπη περιπλάνησή μου. Δεν με βιάζει τίποτα: είναι Κυριακή απόγευμα, έξω βρέχει, το πακέτο είναι γεμάτο, ο καφές μου αχνίζει κι έχω το κινητό κλειστό. Τότε είναι που μια λέξη, τραβάει τη ματιά μου σαν μαγνήτης και με κάνει να σταματήσω:

adventure [advencher] ουσ.: περιπέτεια, τόλμημα, άθλος, επικίνδυνο εγχείρημα

Αυτή κι αν είναι μια μαγική λέξη που ξυπνάει αμέσως αναμνήσεις! Εξερευνήσεις σε εγκαταλελειμμένες επαύλεις, περιπέτειες σε μυστικά περάσματα και παιδικοί άθλοι που μένουν για πάντα χαραγμένοι στο μυαλό. Ξαφνικά όμως σκέφτομαι και την προηγούμενη λέξη που μου έκανε για κάποιον λόγο εντύπωση, την συνδυάζω με αυτήν εδώ και στο μυαλό μου σχηματίζω ένα δικό μου λήμμα που ορίζεται από μια και μόνο λέξη:

text adventure [tekst advencher] ουσ.: βλέπε λέξη Zork


Αμέσως έρχεται στο μυαλό μου η εικόνα ενός γερασμένου αρχοντικού με λευκούς σοβατισμένους τοίχους- ένα αλλόκοτο χτίσμα στη μέση του πουθενά, μέσα σε ένα ξεχασμένο ξέφωτο. Είναι ένα διώροφο, εγκαταλελειμμένο σπίτι με αμπαρωμένα παράθυρα και πόρτες, με ένα παραμελημένο παρουσιαστικό που σίγουρα θα έπειθε τον κοινό παρατηρητή ότι τίποτα το άξιο λόγου δεν μπορεί να συμβαίνει μέσα στα σκονισμένα, σκοτεινά δωμάτια… όμως η ματιά μου πέφτει πάνω σε ένα μισάνοιχτο παράθυρο. Ένα πονηρό χαμόγελο σχηματίζεται στο πρόσωπό μου καθώς αφήνω το ξεθωριασμένο λεξικό να κυλήσει στην αγκαλιά μου…από αυτό το μισάνοιχτο παράθυρο ξεκίνησαν όλα…

Το σπίτι βέβαια αυτό δεν είναι αληθινό. Είναι απλά το πρώτο πράγμα που βλέπει ο χαρακτήρας σας στο Zork. ‘Αλήθεια…τι είναι το Zork;’ ρωτάω το άδειο δωμάτιο και σηκώνομαι από την πολυθρόνα ψάχνοντας για ένα στυλό. Όταν κυκλοφόρησε το 1980 για τον Apple II, ο κόσμος το αποκάλεσε CFS, δηλαδή Computerized Fantasy Simulation. Όσο γενικός μπορεί να σας ακούγεται αυτός ο όρος, για εκείνη την εποχή δεν υπήρχαν άλλες λέξεις στα μυαλά των ανθρώπων για να περιγράψουν αυτό το εκπληκτικό πράγμα, το θαύμα της επιστήμης. Άλλοι το αποκάλεσαν ηλεκτρονικό βιβλίο, κάποιοι το θεωρούσαν role-playing όπου Dungeon Master ήταν ο υπολογιστής και άλλοι απλά χάσιμο χρόνου. Για εμάς όμως, ή τους φίλους αυτής της στήλης αν προτιμάτε, το Zork ήταν το πρώτο text adventure…

…συνειδητοποιώ όμως πως για πολλούς η φράση text adventure δεν λεει και πολλά πράγματα. Κι όμως, από την σχολή αυτή που δημιούργησε το Zork γνώρισε o κόσμος τη Magnetic Scrolls, τη Level 9 και τόσες άλλες ομάδες σχεδιασμού που μας χάρισαν αξέχαστες στιγμές με τα παιχνίδια τους. Pawn, Corruption, Knight Orc, Hobbit, Witness, Lancelot, Deadline, Gnome Ranger, Jinxter, Scapeghost, Fish…δεκάδες ονόματα βομβαρδίζουν το μυαλό μου ενώ βρίσκω επιτέλους έναν παλιό BIC στη μολυβοθήκη. Βυθίζομαι όμως και πάλι στις σκέψεις μου…

Το Zork ήταν αρχικά το δημιούργημα των Joel Berez, Dave Lebling και Marc Blank, φοιτητών του ΜΙΤ που είχε γεννηθεί το 1977 σε έναν πανεπιστημιακό mainframe, έναν DEC- 10. Οι κύκλοι των σπουδαστών ανταποκρίθηκαν τόσο στο κάλεσμα του καινούριου αυτού ερεθίσματος, που οι τρεις τους ίδρυσαν μαζί με κάποιους άλλους φίλους την Infocom το 1979 προκειμένου να παρουσιάσουν στον κόσμο το αριστούργημά τους. Το Zork όμως ήταν τόσο μεγάλο, που έπρεπε να το σπάσουν σε τρία κομμάτια. ‘Εκπληκτικά μεγάλο,’ ψιθυρίζω ενώ ψάχνω απεγνωσμένα ένα κομμάτι χαρτί για να γράψω κάτι που σίγουρα θα ξεχάσω. ‘Γύρω στο ένα megabyte…’

Το Zork I ήταν η πρώτη γνωριμία με την GUE (την Great Underground Empire) και δεν ήταν παρά ένα ταξίδι σε κρυφές κατακόμβες με σκοπό να μαζέψετε θησαυρούς και να αποφύγετε έναν μυστήριο κλέφτη. Στο Zork II η αναζήτησή σας για τα μυστικά της μαγείας ήταν πιο πολύπλοκη αφού είχατε να αντιμετωπίσετε μεταξύ άλλων έναν κακό μάγο, έναν μοχθηρό δράκο και τον αξέχαστο γρίφο με τις πολύχρωμες σφαίρες. Στο τελευταίο μέρος της θρυλικής τριλογίας είχε γίνει η μεγάλη αποκορύφωση με τον ίδιο τον Dungeon Master.

Ακολούθησαν βέβαια πολλά επεισόδια στον κόσμο του Zork- πιο πολλά από όσα ίσως νομίζετε…από το 1983 μέχρι το 1988, η Infocom είχε κυκλοφορήσει από μόνη της άλλα έξι αξέχαστα παιχνίδια (τα Enchanter, Sorcerer, Wishbringer, Spellbreaker, Beyond Zork και Zork Zero). Στις 19 Φεβρουαρίου του 1986 όμως, η ActiVision αγόραζε την Infocom για 7.5 εκατομμύρια δολάρια. ‘Μια θλιβερή ημέρα,’ μουρμουρίζω και απογοητευμένος διπλά σταματάω να ψάχνω για εκείνο το χαρτάκι. Παίρνω τον BIC και γράφω πάνω στον καρπό του αριστερού μου χεριού ‘Το FLASHBACK θα είναι για ΖΟRK’... Καθώς η Infocom έχανε αργά αλλά σταθερά την υπόστασή της και γινόταν απλά ένα όνομα, η Activision κυκλοφόρησε από το 1993 ως το 1997 τρία παιχνίδια με γραφικά και το όνομα Zork μέσα τους: τα Return to Zork, Zork Nemesis και Zork Grand Inquisitor (για το τελευταίο μάλιστα είχε γραφτεί το Zork: The Undiscovered Underground, ένα text καθαρά για λόγους διαφήμισης και προώθησης).

Αυτό ήταν. Η Infocom και το αληθινό Zork ανήκαν πια στο παρελθόν- έμεινε μοναχά η σκιά τους που την θυμόμαστε όταν κατά τύχη βλέπουμε ένα αρχαίο και ξεχασμένο περιοδικό μέσα σε ένα αραχνιασμένο ντουλάπι, όταν μια στραπατσαρισμένη δισκέτα των 5,25” ή των 3” ξεπροβάλει στον πάτο ενός πάντα κλειστού συρταριού…ή όταν διαβάζουμε κάποια ρομαντική και ξεροκέφαλη στήλη. Δεν πειράζει όμως: γιατί στην ουσία από αυτό το μικρό παιχνιδάκι που κάποιοι θεωρούσαν χάσιμο χρόνο, ξεκίνησε αυτή η υπέροχη, σύγχρονη μορφή τέχνης της γενιάς μας…και γιατί αν δεν υπήρχε το Zork δεν θα υπήρχε ούτε η ρομαντική ξεροκέφαλη στήλη, ούτε οι ρομαντικοί ξεροκέφαλοι που την διαβάζουν…

Χαζεύω τις μαύρες μουτζούρες στο χέρι μου, σχεδόν υπνωτισμένος. Σκέφτομαι τους οκτώ μήνες του Flashback και το μυαλό μου πηγαίνει στους ξεροκέφαλους φίλους της. Χαμογελάω κι αναρωτιέμαι τι σκιές βλέπουν εκείνοι στις ξεχασμένες δισκετοθήκες τους, τι ορισμούς έχουν στα δικά τους λεξικά κι αν θυμούνται εκείνο το γερασμένο αρχοντικό με τους λευκούς σοβατισμένους τοίχους. Διστάζω λιγάκι, αλλά μετά το παίρνω απόφαση και κρατώντας σφιχτά τον BIC γράφω πιο κάτω στο χέρι μου ‘FLASHBACK- να φτιάξω δική του διεύθυνση email’. Κι ελπίζω να μην είμαι μόνος μου μέσα στο μουντό υπόγειο του λευκού σπιτιού…κυκλοφορεί ένα Grue εδώ κάτω…

2 comments:

  1. Anonymous5:47 PM

    Κατέβασα πρόσφατα (σχετικά) το Zork και το έπαιξα λίγο, αλλά ήταν φοβερά δύσκολο. Πώς να φανταστεί κανείς οτι πρέπει να κάνει waive ενα αυγό πάνω σε ένα δέντρο ή ότι πρέπει να πει Οδυσσέας σε έναν κύκλοπα? Και χάθηκα αμέσως μόλις μπήκα λίγο βαθιά στο υπόγειο. Αν όλα τα text adventures ήταν τόσο δύσκολα απορώ πώς έκαναν τέτοια επιτυχία.

    ReplyDelete
  2. Γεια σου ανώνυμε.
    Μπορώ να πω ότι υπήρξαν και πολύ πιο εύκολα text adventures από το Zork. Και πάλι όμως, υπήρχαν σημεία όπου απλά έβρισκες 'τοίχο', δεν ήξερες τι να κάνεις, δεν υπήρχε internet για να βρεις λύση, όσοι 'έπαιζαν games' τότε ήταν 10 σε μια γειτονιά κι από αυτούς οι 2 έπαιζαν adventures (με λίγα λόγια, ήσουν μόνος σου). Αυτό έκανε σε πολύ κόσμο την διαδικασία κουραστική.

    Αντίστοιχα όμως τότε και τα υπόλοιπα παιχνίδια θα τα κρίναμε σήμερα ως κουραστικά- χωρίς mini-maps και saves, χωρίς key definitions και shortcuts, ήταν πολύ πιο 'μονοκόμματα'. Αλλά δεν υπήρχε κάτι άλλο, οπότε ήταν καταδικασμένα να έχουν επιτυχία όπως λες :)

    ReplyDelete

ΟΔΗΓΙΕΣ ΧΡΗΣΗΣ


1- Πατήστε σε μία από τις εικόνες, στην αριστερή στήλη
2- Διαβάστε
3- Αφήστε comment
4- Goto 1

Αν βρω χρόνο και δω ενδιαφέρον, θα ανεβάσω κι άλλα :) :)

Elite- Νόστιμοι ποιητές από το παρελθόν
Dungeon Master- Μπουσουλώντας στα μπουντρούμια
King's Quest- Φιλόδοξος νέος, αναζητεί στέμμα
Pirates- Πειρατικά αποκόμματα
Ultima- Αρχές, αξίες κι αρετές
Another World- Σε άλλο κόσμο ή στην φωλιά του κούκου;
Rogue- Τυχαία, γραμματιζούμενα γράμματα
Zork- Το λευκό σπίτι και τα αραχνιασμένα ντουλάπια
Defender of the Crown- Το Στέμμα και πώς να το υπερασπιστείτε
The ancient art of war- Παιχνίδια πολέμου κι έντεχνες επιθέσεις
Bard's Tale- Ο πράσινος βάρδος και η επιστροφή του ουίσκι
Lemmings- Αβασάνιστα, άσπρα κι άμυαλα
Shadow of the beast- Το κτήνος χτυπάει πάντα τρεις φορές
Pool of radiance- Η Ραδιενεργός λίμνη και τα χρυσά κουτάκια
Sim City- η πιο SIMαντική γένεση
Rick Dangerous- Η πλατφόρμα που εκδικείται κι ο κίνδυνος που δεν σώζει
Golden Axe- Το τσεκούρι πάνω στην οχιά θα πέσει
Speedball- Ανατροπή και θάνατος
Corruption- Διεφθαρμένες μαγνητικές περγαμηνές
Lost patrol- Πράσινη κόλαση και χαμένα παλικάρια
Civilization- Ο πολιτισμός του ενός ακόμα γύρου
Leisure Suit Larry- Πτυχιούχος Καρδιοκατακτητής παραδίδει μαθήματα σε παγκάκι
Street fighter- Η κληρονομιά του πρώτου πολεμιστή
Below the root-Ο μαγικός δενδρόκοσμος της Σοφίας και το Χαμένο Παιδί
Eye of the Beholder- Η τριλογία του μεγάλου ματιού
Head over Heels- Ζιγκ-Ζαγκ, Πόδια και Κεφάλι
Dune- Άμμος, Σκουλήκια και Δύο Φεγγάρια
Tron- Retronorton
Zak McKracken- Πώς να κερδίσετε το λαχείο και να σώσετε τον κόσμο
Heroes of the Lance- Οι ήρωες που βγήκαν από τους θρύλους
Total Eclipse- Πυραμίδα, Λειψυδρία, Κλειστοφοβία και Παγίδες
Quest for Glory- Ποιος θέλει να γίνει ήρωας;